Ήταν Μεγάλη Τρίτη 4 Απριλίου του 1900 όταν το πλήρωμα συμιακού σπογγαλιευτικού κάνει καταδύσεις στην περιοχή των Αντικυθήρων. Ο δύτης Ηλίας Σταδιάτης, είναι ο πρώτος που αντικρίζει ένα ναυάγιο σε βάθος 45 έως 60 μέτρων. Πρόκειται για ένα μεγάλο αρχαίο πλοίο. Ενημερώνουν τις Αρχές και φτάνει πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού στην περιοχή. Οι έρευνες κρατάνε έναν χρόνο και ανασύρονται περίπου 200 αμφορείς, ασημένια νομίσματα, μαρμάρινα γλυπτά, σκεύη, λυχνάρια και περίτεχνα βάζα. Όμως ο θάνατος ενός δύτη και η παράλυση άλλων από τη νόσο των δυτών βάζει τέλος στην επιχείρηση.
Στις 17 Μαΐου 1902 ο καταξιωμένος αρχαιολόγος Βαλέριος Στάης πρόσεξε σε ένα από τα ευρήματα έναν οδοντωτό τροχό ενσωματωμένο με εμφανείς επιγραφές από αστρονομικούς όρους. Είναι το αρχαιότερο σωζόμενο μηχάνημα με γρανάζια, ιδιαίτερα πολύπλοκης πλανητικής λειτουργίας. Είναι κατασκευασμένος από μπρούντζο και βρισκόταν εγκιβωτισμένος σε ξύλινο πλαίσιο. Ήταν ένας αναλογικός υπολογιστής, σχεδιασμένος για να υπολογίζει και απεικονίζει τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων, τις εκλείψεις ηλίου και σελήνης, καθώς και φάσεις αυτής. Κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της ελληνιστικής περιόδου, μεταξύ 150 π.Χ. και 100 π.Χ., και είναι σχεδόν μισό αιώνα παλαιότερο από το ίδιο το ναυάγιο του πλοίου που το μετέφερε, το οποίο εκτιμάται πως συνέβη ανάμεσα στο 87 π.Χ. και το 63 π.Χ.
Χάρη στη βοήθεια ειδικού τομογράφου που κατασκευάστηκε ειδικά για τον συγκεκριμένο μηχανισμό, διαπιστώθηκε ότι το κύριο θραύσμα φέρει 30 οδοντωτούς τροχούς, οι οποίοι περιστρέφονται γύρω από 10 άξονες. Η λειτουργία του κατέληγε σε τουλάχιστον 5 καντράν, με έναν ή περισσότερους δείκτες στο καθένα. Στην μπροστινή όψη υπάρχει μια κυκλική κλίμακα η οποία δείχνει τις 365 μέρες του έτους σύμφωνα με το αιγυπτιακό ηλιακό ημερολόγιο. Μια περιστρεφόμενη λαβή στο πλάι της συσκευής κινούσε τους δύο δείκτες, οι οποίοι έδειχναν την ακριβή θέση του ήλιου και της σελήνης μέσα στο έτος. Στο πίσω μέρος της συσκευής υπήρχαν δύο δίσκοι που υπολόγιζαν τους σεληνιακούς και ηλιακούς κύκλους σε μια περίοδο 19 ετών, που ισοδυναμούσε με 235 σεληνιακούς μήνες. Πάνω στον μηχανισμό ήταν χαραγμένες ελληνικές επιγραφές που έδιναν οδηγίες χρήσης του αντικειμένου. Στο εσωτερικό του υπήρχαν δύο δακτύλιοι οι οποίοι απεικόνιζαν τον ζωδιακό κύκλο.
Το 1955 ο Άγγλος Φυσικός, Ντέρεκ Ντε Σόλλα Πράις, μελέτησε λεπτομερώς επί 20 χρόνια τον Μηχανισμό. Συνεργάστηκε με τον Έλληνα φυσικό, Χαράλαμπο Καράκαλο. Οι δύο επιστήμονες ανακάλυψαν 27 γρανάζια στο εσωτερικό του μηχανισμού που τον συνέδεαν με την Αστρονομία.Το 2014 ο Έλληνας φυσικός Μάρκος Σκουλάτος ολοκλήρωσε το δικό του ακριβές λειτουργικό μοντέλο. Το αντίγραφο αυτό του Μηχανισμού των Αντικυθήρων πληρεί τις διαστάσεις και γνωστές λειτουργίες του αρχικού. Ενσωματώνει όλες τις έως τότε έρευνες για τη σελήνη, την ένδειξη των Ολυμπιακών αγώνων και τις ακριβείς αναγνώσεις των αρχαίων επιγραφών.
Τα θραύσματα του πρωτοτύπου φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Στη συλλογή χαλκών βρίσκονται σαν έκθεμα τα τρία μεγαλύτερα θραύσματα.
![[378010] ΚΥΠΕΛΛΟ ΕΛΛΑΔΟΣ 2024 2025 / ΤΕΛΙΚΟΣ / ΟΦΗ ΟΣΦΠ (ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ / EUROKINISSI)](https://casedelabet.com/wp-content/uploads/2025/05/kypello_osfp_casedelabet-1-200x200.jpg)
